Türkiye Barolar Birliği Adli Yardım Yönetmeliği

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam ve Dayanak

Amaç

Madde 1 — Bu Yönetmeliğin amacı, 19/3/1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık
Kanununun 176-181 inci maddeleri uyarınca, adli yardımla ilgili usul ve
esasları düzenlemektir.

Adli yardımın amacı, bireylerin hak arama özgürlüklerinin önündeki engelleri
aşmak ve hak arama özgürlüğünün kullanımında eşitliği sağlamak üzere,
avukatlık ücretini ve yargılama giderlerini karşılama olanağı
bulunmayanların avukatlık hizmetlerinden yararlandırılmasıdır.

Kapsam

Madde 2 — Bu Yönetmelik, 19/3/1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık
Kanununun 180 inci maddesi uyarınca Türkiye Barolar Birliği hesabına
aktarılan paraların, barolar arasında dağıtımı ve kullanılması ile adli
yardım bürosunun kuruluşunu, görev ve yetkilerini, görevlendirilecek
avukatların ve ücretlerinin belirlenmesini, işleyişini ve denetimini kapsar.

Hukuki Dayanak

Madde 3 — Bu Yönetmelik 19/3/1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık Kanununun
176-181 inci maddeleri uyarınca düzenlenmiştir

İKİNCİ BÖLÜM

Genel Hükümler

Adli Yardım Bürosu ve Temsilcisi

Madde 4 — Her baro merkezinde, baro yönetim kurulu tarafından belirlenip
görevlendirilecek, yeterli sayıda avukattan oluşan bir adli yardım bürosu
kurulur. Baro yönetim kurulu ayrıca, baro merkezi dışında, avukat sayısı
beşten fazla olan her yargı çevresinde bir avukatı, adli yardım bürosu
temsilcisi olarak görevlendirebilir. Gerektiğinde, yeteri kadar temsilci
yardımcısı da görevlendirilir.

Adli yardım bürosu ve temsilcileri, 19/3/1969 tarihli ve 1136 sayılı
Avukatlık Kanununda öngörülen görevler ile baro yönetim kurullarının
Avukatlık Kanunu ve Yönetmelikler çerçevesinde vereceği görevleri yerine
getirirler.

Adli yardım bürosu ve temsilcileri, işlerini adli yardımdan sorumlu baro
yönetim kurulu üyesinin sorumluluğunda ve denetiminde yürütürler.

Adli yardım bürosu ve temsilcilerine, hizmetin yürütülebilmesi için adli
yardım ödeneğinden karşılanmak üzere yeterli mekan, büro donanımı ve
personel sağlanır.

Barolar, avukat stajyerlerine, adli yardım bürosu ve temsilciliklerinde
eğitim amacıyla geçici süreli görevler verebilirler.

Adli Yardım İstemi

Madde 5 — Adli yardım istemi, hizmetin görüleceği yer adli yardım bürosuna
ve temsilciliklerine yapılır. Başvurularda, adli yardım başvuru formu
doldurulur ve adli yardım esas defterine kaydedilir.

Adli yardım bürosu ve temsilcilikleri, istem sahibinden gerekli bilgi ve
belgeleri ister, istemin haklılığı konusunda uygun bulacağı araştırmayı
yapar, gerektiğinde karar verir. Bu araştırmada, kamu ve özel kurum ve
kuruluşları, adli yardım bürosuna ve temsilciliklerine yardımcı olurlar.

Adli yardım isteminin reddi halinde istemde bulunan; tebliğden itibaren on
gün içinde yazılı veya sözlü olarak baro başkanına başvurabilir. Baro
başkanı yedi gün içinde karar verir, bu karar kesindir. Süresinde karar
verilmediği taktirde talep ret edilmiş sayılır.

Adli yardım görevi serbest çalışan avukatlara eşitlik ilkesi esaslarına göre
verilir.

Adli Yardımın Yapılışı

Madde 6 — a) Adli yardım isteminin kabulü halinde, durum bir tutanakla
tespit edilir. İstem sahibinden, işin sonunda maddi bir yarar elde etmesi
halinde, avukata ödenen para ile elde edilecek maddi yararın %5’ini baroya
ödeyeceğine; adli yardım isteminin haksız olduğunun sonradan anlaşılması
halinde, görevlendirilen avukata ödenen ücretin iki katı ve yapılmış
masrafları yasal faizleri ile geri vereceğine ilişkin taahhütname alınır.

Vekaletname masrafı adli yardım faslından ödenebilir.

Yargılama giderlerini karşılayamayacaklar için 18/6/1927 tarihli ve 1086
sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 465-472 nci maddeleri gereğince
adli müzaheret talebinde bulunulur. Bu talebin reddi halinde ilgilisi,
avukatlık ücreti dışındaki diğer yargılama giderlerini karşılamak
durumundadır. Aksi halde, adli yardım istemi reddedilebilir.

Ancak, yargılama giderlerinin karşılanamayacağının açıkça anlaşılması ve
adli yardım talebinde bulunanın haklılığı açısından kesin veya kuvvetli bir
kanı oluşması halinde, adli yardım bürosunun veya adli yardım temsilcisinin
önerisi üzerine baro yönetim kurulu kararıyla adli yardım fonundan
karşılanır.

Davanın reddi halinde iade olunacak harç, adli yardım fonuna aktarılır.

b) Adli yardım isteminin kabulüyle, gerekli iş ve işlemleri yapmak ve
yürütmek üzere bir veya birkaç avukat görevlendirilir. Görev yazısının bir
örneği de istem sahibine verilir ve gerekli bilgi, belge ve vekaletname ile
birlikte görevlendirilen avukata başvurması istenir. Görevlendirilen avukat,
görevlendirme yazısının, işe ve ilgiliye ait bilgi, belge ve vekaletnamenin,
adli müzaheret istemi reddedilmiş ise iş için zorunlu masraf avansının
kendisine ulaşması ile avukatlık hizmetlerini yerine getirmek yükümlülüğü
altına girer.

Görevlendirilen avukatın yükümlülüğü, istek sahibinin hizmetin görülebilmesi
için gerekli belge ve bilgiler ile avukatlık ücreti dışındaki zorunlu
yargılama giderlerini vermemesi veya vekaletname vermekten kaçınması ile
sona erer. Görevlendirilen avukat, bu durumu gecikmeden, kendisini
görevlendiren adli yardım bürosuna ya da temsilciliğine bildirir.

c) Görevlendirmede, avukatların mesleki faaliyet alanlarına ilişkin
beyanları dikkate alınır.

d) Görevlendirilen avukat, bu işi yapmaktan haklı bir neden olmaksızın
çekinmek isterse, görevin kendisine bildirildiği tarihten itibaren on beş
gün içinde, o işin tarifede belirlenen ücretini baroya ödeyerek görevden
çekilebilir.

e) Görevlendirilen avukat, 19/3/1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık Kanunu
hükümlerine göre işi sonuna kadar takip etmekle yükümlüdür. Bağlantı ve
ilişki bulunsa bile başka dava ve icra takipleri veya benzeri hukuksal
işlemler, görev konusu iş kapsamında kabul edilmez.

f) Adli yardım bürosu ve temsilcilikleri, görevlendirilen avukatın hizmeti
yerine getirmesi ile ilgili aşamaları izler. Avukat, işin hangi aşamasında
olursa olsun, kendisinden istenen bilgi ve belgeleri vermek zorundadır.
Hizmetin sonunda da, bu konudaki raporunu ve hizmetin sona erdiğini gösterir
belgeleri adli yardım bürosuna ya da temsilciliğine iletir.

Ödenecek Ücret

Madde 7 — Adli yardımla görevlendirilen avukata, görevlendirmeye konu iş
için asgari ücret tarifesinde gösterilen maktu ücret peşin ödenir. Aynı işe
birden fazla avukat görevlendirilemez. Ancak görevden çekilen avukatın
yerine yeni görevlendirilen avukata ayrıca ücret ödenir.

Ceza davalarında şahsi davacı ve müdahil vekiline, 1412 sayılı Ceza
Muhakemeleri Usulü Kanunu gereğince yapılacak hukuki yardımlar için
avukatlık ücret tarifesinde belirlenen maktu ücret ödenir.

Yargıtayda görülecek duruşmalı işlerde ayrıca, Ankaraya gidiş-geliş otobüs
ücreti ödenir. Adli yardımdan yararlananın veya vekilinin talebi halinde
Ankara barosundan görevlendirilecek avukat aracılığı ile Yargıtaydaki
duruşma takip edilebilir.

Tüm masraflar belgeye dayandırılır. Belgesiz ödeme yapılamaz.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi için, bu mahkemenin kendi adli yardım
kuralları uygulanır. Bu yönetmelik uyarınca ödeme yapılamaz.

Adli yardım görevini haklı nedenler dışında tamamlamayan avukat, aldığı
ücretin iki katını baroya ödemekle yükümlüdür.

Adli Yardım Bürosunun Gelirleri

Madde 8 — Adli yardım bürosunun gelirleri şunlardır:

a) Türkiye Barolar Birliğinden baroya gönderilecek adli yardım ödeneği,

b) Kamu ve özel kurum ve kuruluşlarından, il veya belediye bütçelerinden
baroya yapılan yardımlar,

c) Bu amaçla yapılan her türlü bağışlar,

d) Adli yardım görevlerinden çekilen ve haklı neden olmaksızın hizmeti
sonuçlandırmayan avukatlardan geri alınan ücretler,

e) Taahhütname gereği ilgiliden alınan paralar,

f) Yardımdan yararlanan ilgili lehine ilamda belirlenen harca esas değerin
%5’i .

Adli Yardım Bürosunun Giderleri

Madde 9 — Adli yardım bürosunun giderleri şunlardır:

a) Adli yardımla görevlendirilecek avukatlara ödenecek ücretler ve zorunlu
yol giderleri, gerektiğinde vekaletname, dava harç ve masrafları,

b) Büro personelinin ücretleri,

c) Büro donanımı, kırtasiye, kira ve diğer giderler.

Adli yardım paraları, münhasıran adli yardım hizmetlerinde kullanılır ve
baro bütçesinin ayrı bölümlerinde gösterilir. Bu bölümden kalan gelir
fazlası, bir sonraki yılın aynı faslına aktarılır.

Adli Yardım Parasının Barolara Dağıtımı

Madde 10 — Türkiye Barolar Birliği, 19/3/1969 tarihli ve 1136 sayılı
Avukatlık Kanununun 180 inci maddesi uyarınca tahsil edilen parayı
bütçesinin adli yardım faslına aktararak, bankada açacağı ayrı bir hesapta
toplar. Bu hesapta toplanan paranın % 10 u Türkiye Barolar Birliğinin adli
yardım giderleri ve adli yardım dengeleme fonu için ayrılır, kalanı barolara
gönderilir.

Her baroya (5) temel puan verilir. Verilen (5) temel puana;

a) Her (25) üye avukat için (1) puan,

b) Her (50 000) nüfus için (1) puan,

c) Kalkınmada öncelikli yöre barolarına (3) puan,

eklenerek adli yardım ödenek puanı saptanır.

Puanlamada 0.5’in altındaki küsuratlar dikkate alınmaz, bunu aşan küsuratlar
ise (1) puana tamamlanır.

Barolara gönderilecek adli yardım payı aşağıdaki şekilde hesaplanır:

TBB toplam adli yardım parası X 0.90 X baro adli yardım ödenek puanı

Baro adli yardım ödeneği =
---------------------------------------------------

Tüm baroların adli yardım
puanları toplamı

Yıl içinde barolara gönderilmiş olan ödenekler, yıl sonunda barolara ayrı
ayrı bildirilir.

Barolar, kendi paylarına düşen adli yardım ödeneğinin yıl içinde bitmesi
halinde, adli yardım bürosunun gerçekleşen harcamalarını, ödeneğin
gerekçesini ve bekleyen işleri içeren rapor ile Türkiye Barolar Birliği adli
yardım dengeleme fonundan ek ödenek isteyebilirler. Türkiye Barolar Birliği
yönetim kurulu tarafından, istemin uygun bulunması halinde ek ödenek
gönderilir. Barolara gönderilen ödenek yıl içinde kullanılmaz ise bir
sonraki yıla aktarılır.

Barolar her yılın sonunda adli yardım yıl sonu raporu düzenleyerek Türkiye
Barolar Birliğine gönderirler. Türkiye Barolar Birliğindeki kayıtlar ile bu
raporlar esas alınarak hesap mutabakatları sağlanır.

Barolara tahsis edilen ödenek, dört taksit halinde ödenir. Barolar
kendilerine tahsis edilen ilk ödemeden sonra üçer aylık rapor düzenler ve
Türkiye Barolar Birliğine gönderir.

Raporların Yönetmeliğe uygunluğu tespit edildikten sonra bir sonraki ödeme
yapılır. Takip eden diğer ödemelerde de aynı usul uygulanır.

Adli Yardım Bürolarının Denetimi

Madde 11 — Baro yönetim kurulu, adli yardım bürosu ve temsilciliklerinin
çalışmalarını her zaman denetleyebilir. Baro denetçileri ayrıca mali açıdan
adli yardım bürosu ve temsilciliklerini de kapsayan çalışmalarını, her 2
ayda bir düzenleyeceği raporla, baro yönetim kuruluna bildirir.

Yürürlükten Kaldırılan Hükümler

Madde 12 — 14/11/2001 tarih ve 24583 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Adli
Yardım Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.

Yürürlük

Madde 13 — Bu Yönetmelik 10/3/2004 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 14 — Bu Yönetmelik hükümleri Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulu
tarafından yürütülür.